بخش عمدهی آنچه دانشمندان امروز دربارهی سیاره سرخ میدانند، به لطف مریخنوردهایی بهدست آمده است که درطول ۲۵ سال گذشته به تدریج تکامل یافتند.
فقط چند کار در دنیا از پرتاب یک ربات به فضا و فرودآوردن سالم آن سختتر است. صبح روز ۴ ژوئیه ۱۹۹۷، کنترلکنندگان مأموریت در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) در پاسادنا کالیفرنیا، امیدوار بودند که شانس با آنها یار باشد و بتوانند فضاپیمایشان را با موفقیت روی سیاره سرخ فرود آورند.
۲۵ سال پیش، آن ربات کوچک که مریخنوردی ۶ چرخه به نام سوجورنر بود، با موفقیت فرود آمد و به نخستین سطحنورد از بین مجموعه سطحنوردهایی تبدیل شد که برای کاوش مریخ بهدست ناسا ساخته و مدیریت میشوند. چهار مریخنورد دیگر ناسا که هرکدام از مدل پیشین توانمندتر و پیچیدهتر هستند، با گشتوگذار در سطح مریخ، به کاوش این سیاره پرداختند.
یکی از این چهار کاوشگر به نام کیوریاسیتی، ابتدای ماه جاری دهمین سال فعالیتش را جشن گرفت و دیگری به نام پرسویرنس، مشغول جمعآوری سنگهایی است که رباتهای آینده آنها را بازیابی و به زمین ارسال خواهند کرد. چین نیز سال گذشته با فرودآوردن مریخنوردی به نام ژورانگ، به عرصه کاوش مریخ قدم گذاشت.
سایر فضاپیماهای مریخی کاوشهای علمی شگفتانگیزی از جایگاه ثابت خود انجام دادند؛ مانند مریخنشینهای دوقلوی وایکینگ که در دهه ۱۹۷۰ برای نخستینبار از نمای نزدیک از سطح مریخ عکس گرفتند و کاوشگر اینسایت که به لرزش مریخلرزهها گوش سپرد؛ اما توانایی حرکتکردن، ربات را به زمینشناسی میدانی در جهانی دیگر تبدیل میکند که میتواند مناظر را کاوش و سرنخهایی از تاریخچه آن گردآوری کند. کریستن سیباک، دانشمند سیارهشناس در دانشگاه رایس در هیوستون میگوید تحرکپذیری، مأموریت ربات را به سفری اکتشافی تبدیل میکند.
هرکدام از مریخنوردها به مکان متفاوتی در مریخ رفتهاند و به دانشمندان امکان دادند تا درک گستردهای از چگونگی تکامل مریخ در طول زمان پیدا کنند. آنها نشان دادند که سیاره سرخ در بیشتر تاریخ خود، از آب و سایر شرایط مساعد برای حیات برخوردار بود. حاصل تلاش آن رباتها، زمینه را برای جستجوی پیوستهی نشانههای حیات باستانی در مریخ با جدیدترین مریخنورد ناسا به نام پرسویرنس فراهم کرد.